Προεδρικές εκλογές στη Γουατεμάλα: Κόρη δικτάτορα, πρώην διπλωμάτης, πρώην πρώτη κυρία, τα τρία φαβορί

Ηκόρη πρώην δικτάτορα, άλλοτε διπλωμάτης με πολυετή θητεία στον ΟΗΕ και πρώην πρώτη κυρία έχουν κατά δημοσκοπήσεις τις περισσότερες πιθανότητες νίκης στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών που διεξάγεται σήμερα στη Γουατεμάλα.

Ανήκουν από την υπερσυντηρητική δεξιά ως την κεντροαριστερά, πάντως, σε μια χώρα με κατά πλειονότητα βαθιά θρησκευόμενο καθολικό πληθυσμό, και τα τρία φαβορί λένε πως εναντιώνεται στους γάμους ομοφυλοφίλων και στις αμβλώσεις.

Σούρι Ρίος

Η υποψήφια της δεξιάς Σούρι Ρίος, 55 ετών, είναι κόρη του πρώην δικτάτορα Εφραίν Ρίος Μοντ, που κατέλαβε την εξουσία με το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1982, προτού ανατραπεί με τη σειρά του έναν χρόνο αργότερα.

Η κυρία Ρίος δεν είχε μπορέσει να θέσει υποψηφιότητα στις προηγούμενες εκλογές, το 2019, καθώς το Σύνταγμα το απαγόρευε σε συγγενείς του δικτάτορα που δικαζόταν για γενοκτονία και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Λέει πως θα υιοθετήσει το μοντέλο του «πολέμου» τον οποίο έχει κηρύξει ο πρόεδρος Ναγίμπ Μπουκέλε στο γειτονικό Ελ Σαλβαδόρ εναντίον των μάρας, των συμμοριών που σπέρνουν τρόμο στο λεγόμενο βόρειο τρίγωνο της κεντρικής Αμερικής.

Δικηγόρος από το 1996 μέχρι το 2012, είναι παντρεμένη με αμερικανό επιχειρηματία και έχει μια κόρη γεννημένη κατά τη διάρκεια προηγούμενου γάμου της, με πρώην μέλος του αμερικανικού Κογκρέσου.

Ο δεξιός δικηγόρος και πολιτικός Ρικάρδο Μέντες Ρουίς εξαίρει τη «μεγάλη δύναμη της δουλειάς» και τη «βαθιά γνώση του κράτους» της υποψήφιας, όμως ο πρώην πρόεδρος Αλφόνσο Πορτίγιο (2000-2004) στηλιτεύει την ακόρεστη δίψα της για εξουσία.

Έντμοντ Μουλέτ Πρώην διπλωμάτης, 72 ετών, είναι υποψήφιος κεντρώου κόμματος που ίδρυσε ο ίδιος το 2020 και διεκδικεί για δεύτερη φορά την προεδρία (ήταν 3ος το 2019).

Αντίθετα με τις δυο βασικές αντιπάλους του, επικρίνει τον «πόλεμο κατά του εγκλήματος» στο γειτονικό Σαλβαδόρ.

Πέρα από την καταπολέμηση της διαφθοράς, το πρόγραμμά του περιλαμβάνει τη θέσπιση ενιαίου συνταξιοδοτικού συστήματος, τη χορήγηση δωρεάν φαρμάκων, τη διεύρυνση της πρόσβασης στο διαδίκτυο, την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων.

Δημοσιογράφος προτού κατέβει στην πολιτική, είναι παντρεμένος και πατέρας δύο παιδιών.

Το 1992, ήταν πρόεδρος της Βουλής, κατόπιν πρεσβευτής στις ΗΠΑ και στην ΕΕ.

Συνέχισε την καριέρα του στον ΟΗΕ, όπου υπήρξε επικεφαλής των υπηρεσιών του Γενικού Γραμματέα Μπαν Γκι Μουν (2015-2017), επικεφαλής της αποστολής του ΟΗΕ στην Αϊτή (MINUSTAH) και αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας αρμόδιος για τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις.

Καθώς φερόταν να διευκόλυνε υιοθεσίες ορφανών με συνοπτικές διαδικασίες κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, είχε συλληφθεί και τεθεί υπό κράτηση το 1981 για σύντομο χρονικό διάστημα, προτού η δίωξη σε βάρος του μπει στο αρχείο. Αυτή η υπόθεση συνεχίζει να ρίχνει τη σκιά της πάνω του πάντως.

Σάντρα Τόρες Η υποψήφια της κεντροαριστεράς, 67 ετών, είναι η σύζυγος του πρώην προέδρου Άλβαρο Κολόμ (2008-2012), που απεβίωσε φέτος.

Ήταν ατυχήσασα υποψήφια στις προεδρικές εκλογές τρεις φορές (δυο φορές στον δεύτερο γύρο, το 2015 και το 2019), αφού χώρισε τον σύζυγό της το 2011, ώστε να μην υπόκειται στην απαγόρευση στους συγγενείς πρώτου βαθμού πρώην προέδρων να διεκδικούν το ανώτατο αξίωμα.

Η κυρία Τόρες έδωσε έμφαση στην εκστρατεία της στον αγώνα εναντίον των συμμοριών και θέλει επίσης να μιμηθεί το παράδειγμα του σαλβαδοριανού προέδρου, του κ. Μπουκέλε. Υπόσχεται επίσης να δώσει αγώνα κατά της φτώχειας, θεσπίζοντας προγράμματα επισιτιστικής βοήθειας και εκπαίδευσης.

Είχε κατηγορηθεί για παράνομη χρηματοδότηση της εκστρατείας της το 2015, αλλά η δίωξη σε βάρος της εγκαταλείφθηκε.

Αφού χώρισε το 2002 τον πρώτο σύζυγό της, με τον οποίο απέκτησαν τέσσερα παιδιά, παντρεύτηκε τον Άλβαρο Κολόμ την αμέσως επόμενη χρονιά.

Η κυρία Τόρες έχει κατηγορηθεί πως είναι αυταρχική. Συντηρητικοί κύκλοι την έχουν κατηγορήσει πως υπήρξε μέλος μαρξιστικής οργάνωσης ανταρτών κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου (1960-1996), κάτι που πάντοτε αρνείτο.

«Έχει πείσμα και δουλεύει σκληρά», αναγνωρίζει ο –πρώην σύμμαχός της– βουλευτής Όσκαρ Αργκέτα, που όμως τής προσάπτει πως συχνά βιάζεται να «παραμερίσει» όποιους κρίνει πως «δεν της είναι πλέον χρήσιμοι».