Ποιοι συνταξιούχοι θα δουν αύξηση την 1η Ιανουαρίου 2023

Αλλάζει πλήρως ο χάρτης των συνταξιοδοτικών παροχών του e- ΕΦΚΑ από την 1η Ιανουαρίου 2023 λόγω της αύξησης 7,75% στις κύριες συντάξεις.

Και αυτό γιατί όχι μόνο η συγκεκριμένη αύξηση θα οδηγήσει σε μία οριζόντια αύξηση όλες τις καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις αλλά και σε αύξηση όλες τις παροχές (βασικές συντάξεις πρώην ΟΓΑ) οι οποίες υπολογίζονται βάσει του ύψους της εθνικής σύνταξης. Ωστόσο, κάποιες άλλες παροχές του e- ΕΦΚΑ (πχ προσωρινές συντάξεις, προκαταβολές, επικουρικές) δεν θα αυξηθούν.

Ο συντελεστής αύξησης επηρεάζει ως προς την ημερομηνία έναρξης καταβολής της σύνταξης: Όλες τις κύριες συντάξεις που καταβάλλονται από τον e-ΕΦΚΑ, με έναρξη καταβολής μέχρι και την 31.12.2022. Ειδικότερα, επηρεάζονται

– οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις την 31.12.2022 που έχουν απονεμηθεί πριν την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016 (σ.σ. νόμο Κατρούγκαλου) και έχουν επανυπολογιστεί με βάση το ν.4387/2016 και την υπ’ αρ. Φ.11321/οικ.10772/382/9.3.2021 Απόφαση του Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων “Νέα αναπροσαρμογή κύριων συντάξεων – προστασία καταβαλλόμενων συντάξεων” (Β’ 1082).

-οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις την 31.12.2022 που έχουν απονεμηθεί πριν την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016 και δεν έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός τους με βάση το ν. 4387/201

-οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις την 31.12.2022 που έχουν απονεμηθεί πριν την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016 και δεν υπόκεινται σε επανυπολογισμό με βάση το ν.4387/2016, δηλαδή οι συντάξεις του π. ΟΓΑ και όσων χορηγούνται από το πρώην Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (Ν.Α.Τ.) και δεν έχουν επανυπολογισθεί ή υπολογισθεί δυνάμει του κ.ν. 792/1978.

-Οι καταβαλλόμενες από 13.05.2016 και έπειτα, που υπολογίζονται με βάση το ν.4387/2016 και με έναρξη καταβολής έως και 31.12.2022. Συντάξεις που θα απονεμηθούν από 01.01.2023, αλλά η ημερομηνία έναρξης καταβολής τους, ανατρέχει με βάση τη νομοθεσία, μέχρι και 31.12.2022, καταλαμβάνονται από τις αυξήσεις, για μηνιαίες συντάξεις από 01.01.2023 και έπειτα. Σημειώνεται ότι η ημερομηνία υποβολής της αίτησης αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τον καθορισμό της έναρξης καταβολής της σύνταξης.

Ειδικότερα, για τις συντάξεις γήρατος και θανάτου, εφαρμογή έχουν οι διατάξεις του άρθρου 1 του ν.4554/2018, ήτοι καταβάλλονται από την 1η ημέρα του επόμενου της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης μήνα. Άρα, από τις αυξήσεις καταλαμβάνονται αιτήσεις συνταξιοδότησης, με ημερομηνία υποβολής μέχρι και 30.11.2022. Ως προς τις συντάξεις λόγω θανάτου συνταξιούχου, εάν ο θάνατος επέλθει εντός του Νοεμβρίου 2022, η έναρξη καταβολής της σύνταξης λόγω θανάτου είναι η 1η Δεκεμβρίου, επομένως η τελευταία θα αυξηθεί με βάση το συντελεστή αύξησης συντάξεων ως ήδη καταβαλλόμενη την 31.12.2022. Ωστόσο, εάν ο ο θάνατος επέλθει εντός του Δεκεμβρίου 2022, η έναρξη καταβολής της σύνταξης λόγω θανάτου είναι η 1η Ιανουαρίου, επομένως η σύνταξη του θανόντος θα αυξηθεί με βάση το συντελεστή αύξησης συντάξεων ως ήδη καταβαλλόμενη την 31.12.2022 και στη συνέχεια θα γίνει η μεταβίβαση, χωρίς περαιτέρω αύξηση.

Ήδη καταβαλλόμενες έως 31.12.2022 συντάξεις – Προσωπικές Διαφορές

Διακρίνονται οι εξής κατηγορίες προσωπικών διαφορών:

* Προσωπικές διαφορές για συντάξεις με έναρξη καταβολής από 13.05.2016 (υπολογισμός σύνταξης με τις διατάξεις του ν.4387/2016)

– Θετική προσωπική διαφορά του ν.4387/2016

Σε περίπτωση συντάξεων με έναρξη καταβολής από 13.05.2016 έως και 31.12.2018, που υπολογίζονται με βάση το ν.4387/2016, εφαρμογή έχει ο ν.4387/2016. Η διαφορά μεταξύ του ποσού της σύνταξης που προκύπτει με τους κανόνες υπολογισμού πριν το ν.4387/2016 και του ποσού της σύνταξης που προκύπτει με τους κανόνες υπολογισμού του ν.4387/2016 αποτελεί θετική προσωπική διαφορά, η οποία, συμψηφίζεται κατ’ έτος και μέχρι την πλήρη εξάλειψή της με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των συντάξεων.

– Αρνητικές προσωπικές διαφορές του ν.4387/2016

Σε περίπτωση συντάξεων με έναρξη καταβολής από 13.05.2016 έως και 30.09.2019, που υπολογίζονται με βάση το ν.4387/2016, εφαρμογή έχει ο ν.4387/2016. Οι τυχόν προκύπτουσες αυξήσεις με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης χορηγούνται από 01.10.2019, ως αρνητική προσωπική διαφορά, δηλαδή αύξηση της ανταποδοτικής σύνταξης, η οποία χορηγείται άμεσα ως αύξηση της ανταποδοτικής, χωρίς δοσολόγιο από 01.10.2019, και δεν συμψηφίζεται με τις αυξήσεις συντάξεων. Αντιθέτως, τυχόν προκύπτουσες μειώσεις με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης οδηγούν στη δημιουργία ιδιόμορφης προσωπικής διαφοράς ττου ν.4387/2016 που συνεχίζει να χορηγείται από 01.10.2019 ως προσωπική διαφορά, χωρίς να συμψηφίζεται με τις αυξήσεις συντάξεων.

* Προσωπικές διαφορές για συντάξεις με έναρξη καταβολής έως και 12.05.2016 (υπολογισμός σύνταξης με προϊσχύουσες του ν.4387/2016 διατάξεις)

– Θετική προσωπική διαφορά του ν.4387/2016

Σε περίπτωση συντάξεων με έναρξη καταβολής μέχρι 12.05.2016, οι οποίες υπόκεινται σε επανυπολογισμό και αναπροσαρμογή βάσει του ν.4387/2016, όταν το σύνολο των καταβαλλομένων την 12.05.2016 κύριων συντάξεων είναι μεγαλύτερο από τη σύνταξη που προκύπτει από την αναπροσαρμογή και τον επανυπολογισμό από 13.05.2016, προκύπτει θετική προσωπική διαφορά, το ποσό της οποίας εξακολουθεί να καταβάλλεται στο δικαιούχο, συμψηφιζόμενο κατ` έτος και μέχρι την πλήρη εξάλειψή του, με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των συντάξεων, όπως αυτή προκύπτει κατ` εφαρμογή του ν.4387/2016. Ο τρόπος καταβολής της θετικής προσωπικής διαφοράς προβλέπεται στον ίδιο νόμο.

– Αρνητική προσωπική διαφορά του ν.4387/2016

Σε περίπτωση συντάξεων με έναρξη καταβολής μέχρι 12.05.2016, οι οποίες υπόκεινται σε επανυπολογισμό και αναπροσαρμογή βάση του ν.4387/2016, όταν το σύνολο των καταβαλλομένων την 12.05.2016 κύριων συντάξεων είναι μικρότερο από τη σύνταξη που προκύπτει από την αναπροσαρμογή και τον επανυπολογισμό από 13.05.2016, προκύπτει αρνητική προσωπική διαφορά. Το ποσό της, αποτελεί κατ’ ουσίαν αύξηση της ανταποδοτικής σύνταξης, η οποία δεν συμψηφίζεται με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των συντάξεων, και καταβάλλεται στους δικαιούχους τμηματικά, αρχής γενομένης της 01.01.2019 και μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2023. Η τελευταία δόση (5/5) καταβάλλεται από 01.01.2023 στους δικαιούχους μαζί με την αύξηση συντάξεων. Ο τρόπος καταβολής της αρνητικής προσωπικής διαφοράς προβλεπεται στον ίδιο νόμο.

– Θετική Προσωπική Διαφορά τουτου ν.4387/2016

Με σκοπό την προστασία των καταβαλλομένων την 30.09.2019 συντάξεων προβλέπεται μία νέα προσωπική διαφορά μεγαλύτερη της αρχικής, ακολουθεί τους κανόνες της θετικής προσωπικής διαφοράς, ήτοι συμψηφίζεται κατ’ έτος μέχρι την πλήρη εξάλειψή της με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των συντάξεων.

– Αρνητική Προσωπική Διαφορά του ν.4387/2016

Αντιθέτως, όταν η προσωπική διαφορά είναι μικρότερη της νέας, ακολουθεί τους κανόνες της αρνητικής προσωπικής διαφοράς, ήτοι αυξάνει την ανταποδοτική σύνταξη του δικαιούχου σταδιακά και ισόποσα κατά 1/5 του ποσού της, αρχής γενομένης της 01.10.2019, και μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2024. Η 4η δόση της παρούσας προσωπικής διαφοράς καταβάλλεται από 01.01.2023 μαζί με την αύξηση συντάξεων, ενώ η 5η και τελευταία δόση θα καταβληθεί από 01.01.2024.

Με βάση τα παραπάνω και αναλόγως της φύσης της προσωπικής διαφοράς:

Στις αρνητικές προσωπικές διαφορές, ο συντελεστής αύξησης συντάξεων εφαρμόζεται στο μικτό (προ κρατήσεων και προ φόρου) ποσό εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης, όπως αυτό διαμορφώνεται κατά τη λήξη του δοσολογίου αύξησης, ήτοι από 01.01.2023 για συντάξεις με δοσολόγιο μόνον από τον πρώτο επανυπολογισμό του ν.4387/2016, και 01.01.2024 για συντάξεις με δοσολόγιο και από τον δεύτερο επανυπολογισμό του ν.4670/2020.

Η αύξηση δεν επηρεάζει τους επανυπολογισμούς, ούτε τα δοσολόγια καταβολής της αρνητικής προσωπικής διαφοράς, αντιθέτως καταβάλλεται ολόκληρη από 01.01.2023, μαζί με την 5η δόση της αρνητικής προσωπικής διαφοράς του πρώτου επανυπολογισμού και την 4η δόση της αρνητικής προσωπικής διαφοράς του δεύτερου επανυπολογισμού. Η 5η και τελευταία δόση της αρνητικής προσωπικής διαφοράς θα καταβληθεί από 01.01.2024, και δεν επηρεάζεται ως προς το ποσό της από την αύξηση συντάξεων.

Στις θετικές προσωπικές διαφορές : η αύξηση που προκύπτει από 01.01.2023 συμψηφίζεται με την θετική προσωπική διαφορά. Πρακτικά, ο συντελεστής αύξησης εφαρμόζεται στο μικτό (προ κρατήσεων και προ φόρου) ποσό εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί μετά από τον τυχόν επανυπολογισμό με βάση τον ν.4387/2016 και τον ν.4670/2020. Εάν το νέο καταβαλλόμενο προ φόρου ποσό υπερβαίνει το ποσό που καταβαλλόταν με βάση τις προϊσχύουσες του ν.4387/2016 διατάξεις ή με βάση τον πρώτο επανυπολογισμό του ν.4387/2016, η προσωπική διαφορά εξαλείφεται. Εάν το νέο καταβαλλόμενο προ φόρου ποσό δεν υπερβαίνει το παλαιό, τότε η προσωπική διαφορά μειώνεται και συνεχίζει καταβαλλόμενη.

Σε μη υποκείμενες σε επανυπολογισμό συντάξεις (δηλαδή σε όσες χορηγούνται από τον πρώην Οργανισμό Γεωργικών Ασφαλίσεων (Ο.Γ.Α.) και σε όσες χορηγούνται από το πρώην Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (Ν.Α.Τ.) και δεν έχουν επανυπολογισθεί ή υπολογισθεί δυνάμει του κ.ν. 792/1978, η αύξηση πραγματοποιείται στο ποσό σύνταξης αφαιρουμένων των λοιπών κρατήσεων πλην της κράτησης υπέρ υγειονομικής περίθαλψης, η οποία υπολογίζεται στο αυξημένο ποσό σύνταξης.

Επίδομα ανασφάλιστου υπερήλικα του άρθρου 93 του ν.4387/2016 που καταβάλλεται από τον ΟΠΕΚΑ Το μηνιαίο ποσό του επιδόματος ανασφάλιστου υπερήλικα του ν.4387/2016, το οποίο έως 31.12.2022 ανέρχεται σε 360€ αναπροσαρμόζεται από 01.01.2023 σε 387,90€. Η αναπροσαρμογή αφορά τόσο τα ήδη καταβαλλόμενα επιδόματα, όσο και τις νέες απονομές επιδομάτων.

Επίδομα απολύτου αναπηρίας παλαιών ασφαλισμένων Το ποσό του επιδόματος απολύτου αναπηρίας του του ν. 1140/1981, για τους “παλαιούς” ασφαλισμένους, ήτοι ασφαλισμένους για πρώτη φορά μέχρι και 31.12.1992, καθώς και τους τυφλούς δικαιούχους ανεξαρτήτως ημερομηνίας πρώτης ασφάλισης, αυξάνεται με βάση τον συντελεστή αύξησης συντάξεων, δεδομένου ότι ως βάση υπολογισμού λαμβάνει το ποσό της σύνταξης.

Η αύξηση του επιδόματος καταλαμβάνει τα ήδη καταβαλλόμενα επιδόματα, η αναπροσαρμογή των οποίων θα γίνει οίκοθεν. Οι νέες απονομές επιδομάτων απολύτου αναπηρίας υπολογίζονται στο ήδη αυξημένο ποσό σύνταξης.

Τονίζεται ότι κατά την αύξηση πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το ανώτατο όριο του επιδόματος, το οποίο σύμφωνα με το ν.4051/2012 ισούται με το 20πλάσιο του τεκμαρτού ημερομίσθιου του ανειδίκευτου εργάτη την 31.12.2011 και ανέρχεται σε 671,40€.

Επίδομα απολύτου αναπηρίας νέων ασφαλισμένων Το επίδομα απολύτου αναπηρίας των “νέων” ασφαλισμένων, με την επιφύλαξη των τυφλών νέων ασφαλισμένων, ισούται με το 25% του κατά το έτος 1991 μέσου μηνιαίου κατά κεφαλήν ΑΕΠ, αναπροσαρμοσμένου κάθε φορά με το εκάστοτε ποσοστό αυξήσεως των συντάξεων των δημοσίων υπαλλήλων. Έως 31.12.2022 η ανωτέρω βάση υπολογισμού ανερχόταν σε 693,35€ και το ποσό του μηνιαίου επιδόματος σε 173,34€. Το ανωτέρω επίδομα αυξάνεται με βάση το συντελεστή αύξησης του ν.4387/2016 και από 01.01.2023 η βάση υπολογισμού ανέρχεται σε 747,08€ και το ποσό του μηνιαίου επιδόματος σε 186,77€.

Η αύξηση του επιδόματος καταλαμβάνει τόσο τα ήδη καταβαλλόμενα επιδόματα, η αναπροσαρμογή των οποίων θα γίνει οίκοθεν, όσο και τις νέες απονομές από 01.01.2023.

Συντάξεις απασχολούμενων συνταξιούχων γήρατος Δεδομένου ότι οι συντάξεις γήρατος περιλαμβάνονται στο πεδίο εφαρμογής του ν.4387/2016, η αύξηση συντάξεων από 01.01.2023 υπολογίζεται επί του πλήρους ποσού της σύνταξης και το καταβαλλόμενο ποσό, λόγω απασχόλησης συνταξιούχου, προσαρμόζεται με βάση το ποσοστό μείωσης που προβλέπεται παραπάνω.

Συντάξεις λόγω θανάτου μετά την πρώτη 3ετία καταβολής Οι συντάξεις λόγω θανάτου μετά την πρώτη τριετία καταβολής, καταλαμβάνονται από την αύξηση των συντάξεων, λαμβάνοντας υπόψη και την αύξηση του κατώτατου ορίου της σύνταξης.