ΗΠΑ – Τουρκία: Κλιμακώνεται η κρίση

Διπλωματικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ – Τουρκίας. Η κυβέρνηση της Τουρκίας ανακοίνωσε την Κυριακή ότι ανέστειλε την έκδοση θεωρήσεων εισόδου για τους Αμερικανούς, με εξαίρεση μόνο τις βίζες για μετανάστες, ανταποδίδοντας το μέτρο που ανακοίνωσε νωρίτερα η κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Οι τουρκικοί περιορισμοί κατά τα φαινόμενα πηγαίνουν παραπέρα από εκείνους που ανακοινώθηκαν από την Ουάσινγκτον, καθώς θα εφαρμοστούν «στις βίζες που καταχωρούνται σε διαβατήρια, στις ηλεκτρονικές βίζες και στις βίζες που εκδίδονται στα σύνορα», πέραν των θεωρήσεων εισόδου που εκδίδονται στις τουρκικές διπλωματικές αποστολές στις ΗΠΑ, σύμφωνα με μια ανακοίνωση της τουρκικής πρεσβείας στην αμερικανική πρωτεύουσα.

Η εξέλιξη ακολουθεί τη σύλληψη και την προφυλάκιση ενός εργαζομένου στο αμερικανικό προξενείο στην Κωνσταντινούπολη, με την κατηγορία ότι συνδέεται με τον ιεροκήρυκα που σύμφωνα με την Άγκυρα βρισκόταν πίσω από το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016. Η Ουάσινγκτον καταδίκασε την κίνηση, χαρακτήρισε ανυπόστατη την κατηγορία και κατέστησε σαφές ότι η εξέλιξη θα ζημιώσει τις σχέσεις ανάμεσα στα δύο κράτη-συμμάχους στο NATO.

Το κρατικό τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Ανατολή μετέδωσε ότι ο υπάλληλος του αμερικανικού προξενείου είναι τούρκος πολίτης και συνελήφθη την Τετάρτη, καθώς τον βαρύνουν κατηγορίες για κατασκοπεία και απόπειρα ανατροπής της συνταγματικής τάξης και της κυβέρνησης της Τουρκίας.

Το βράδυ της Κυριακής, με ανακοινωθέν της διπλωματικής αντιπροσωπείας των ΗΠΑ στην Τουρκία, η αμερικανική πλευρά διέκοψε την παροχή τουριστικών θεωρήσεων σε πολίτες της Τουρκίας που έχουν ως μόνιμη κατοικία την γειτονική χώρα.

«Οι εξελίξεις της τελευταίας περιόδου υποχρέωσαν την κυβέρνηση των ΗΠΑ να αναθεωρήσει τις υποσχέσεις της κυβέρνησης της Τουρκικής Δημοκρατίας σχετικά με την ασφάλεια των εγκαταστάσεων και του προσωπικού της Αντιπροσωπείας των ΗΠΑ», τονίζει η αμερικανική πλευρά στο σχετικό ανακοινωθέν της. Στη συνέχεια, η Ουάσιγκτον τονίζει τα εξής: «Κατά την διάρκεια της διαδικασίας της αναθεώρησης, με σκοπό την μείωση του αριθμού των επισκεπτών στην πρεσβεία και στα προξενεία μας, από τώρα και στο εξής, αναστέλλονται όλες οι υπηρεσίες στις διπλωματικές αντιπροσωπείες των ΗΠΑ για λήψη βίζας η οποία δεν εμπίπτει στην κατηγορία των μεταναστών».

Η νέα απόφαση αναστατώνει την τουρκική πλευρά, η οποία σπεύδει να συσχετίσει την νέα εξέλιξη με τις νέες κινήσεις της Τουρκίας στην Συρία και στο Κουρδικό Ζήτημα σε στενή συνεργασία με το Ιράν και την Ρωσία.

Τούρκοι αναλυτές υπενθυμίζουν ότι πρόκειται για ένα ιστορικής σημασίας, πρωτόγνωρο μέτρο, το οποίο επιβάλλει η αμερικανική πλευρά στην Τουρκία. «Ακόμη και στην περίοδο της εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο οι εξελίξεις δεν είχαν φτάσει σε τόσο κρίσιμο σημείο», προσθέτουν οι Τούρκοι αναλυτές, οι οποίες εκφράζουν μεγάλο προβληματισμό για τον αντίκτυπο της νέας εξέλιξης, στο διπλωματικό πεδίο και στην τουρκική οικονομία.

Οι λόγοι που κρύβονται πίσω από τη νέα εξέλιξη

Ποιοι παράγοντες κρύβονται πίσω από την νέα κίνηση της τουρκικής πλευράς; Καλά ενημερωμένες πηγές, απαντώντας στο συγκεκριμένο ερώτημα, εστιάζουν στις τελευταίες εξελίξεις που αφήνουν την σκιά τους στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

Πριν από λίγα εικοσιτετράωρα ολοκληρώθηκε ένα έτος από την φυλάκιση ενός Αμερικανού θρησκευτικού λειτουργού, ο οποίος υπηρετούσε στην Τουρκία για πάνω από μια εικοσαετία. Πριν από λίγες ημέρες, ο Πρόεδρος της Τουρκίας έφτασε στο σημείο να προτείνει στις ΗΠΑ την ανταλλαγή του εν λόγω κρατούμενου με τον Φετουλλάχ Γκιουλέν. 

Λίγο μετά, οι τουρκικές αρχές προχώρησαν στη σύλληψη ενός τουρκικής καταγωγής εργαζόμενου του αμερικανικού προξενείου της Κωνσταντινούπολης, γεγονός που θορύβησε την Ουάσιγκτον. Σύμφωνα με τις τουρκικές αρχές, το συγκεκριμένο άτομο διαδραμάτισε συγκεκριμένο ρόλο στο αποτυχημένο πραξικόπημα και διατηρεί σχέσεις με το Κίνημα Γκιουλέν. Την ίδια στιγμή ο φιλοκυβερνητικός τύπος της Τουρκίας ζητά την φυλάκιση και άλλων υπαλλήλων των αμερικανικών αντιπροσωπειών.

Ο Φετουλάχ Γκιουλέν

Λίγους μήνες νωρίτερα, οι τουρκικές αρχές είχαν συλλάβει ένα ακόμη στέλεχος αμερικανικού προξενείου, αυτή την φορά των Αδάνων, με την κατηγορία ότι είναι μέλος του ΡΚΚ.

Κατά την ίδια περίοδο, η Τουρκία προσέγγισε την Ρωσία και το Ιράν με αποτέλεσμα την ανάπτυξη κοινής στρατηγικής για την Συρία και το Κουρδικό Ζήτημα. Επίσης, στην Τουρκία ξεκίνησε δημόσια συζήτηση για τον μελλοντικό ρόλο της νατοϊκής βάσης του Ίντσιρλικ.

Mέσα στα εν λόγω πλαίσια έντασης ο απερχόμενος Πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία σε συνέντευξη τύπου την οποία παραχώρησε πρόσφατα απέκλισε δημοσιογράφους του φιλοκυβερνητικού τύπου και εξαπέλυσε νέα επίθεση κατά της Άγκυρας. Στον υπόβαθρο αυτών των δηλώσεων βρισκόντουσαν εξελίξεις όπως ο αντίκτυπος της αγοράς ρωσικού πυραυλικού συστήματος από την Τουρκία και η δημοσίευση στον τουρκικό τύπο ονόματα περιοχών στην Συρία όπου βρίσκονται οι αμερικανικές δυνάμεις.